Trước khi lên đường sang Úc du học, chắc hẳn rất nhiều bạn băn khoăn với câu hỏi “Mình có thể làm gì để kiếm chút tiền tiêu, giảm bớt gánh nặng cho gia đình?”. Với các bạn đã có gia đình đi học sau đại học, khả năng tìm việc cho vợ/chồng đi theo cũng là một mối quan tâm lớn. Trên thực tế, Úc là điểm đến lý tưởng cho các bạn có lo lắng này bởi tại đây có chính sách cho phép sinh viên làm việc 20 giờ/ tuần trong thời gian học kỳ và làm việc không giới hạn vào các kỳ nghỉ, đồng thời sinh viên được làm việc trong bất kỳ ngành nghề nào (không nhất thiết phải liên quan tới ngành học). Các công việc phổ biến nhất dành cho sinh viên và vợ/chồng đi theo bao gồm làm công nhân nông nghiệp (farm hand), nhân viên phục vụ nhà hàng (làm bếp hoặc phục vụ tại bàn – Kitchen hand, waiter/waitress), công nhân lau dọn (cleaner and housekeeper), và nhân viên chăm sóc móng chân móng tay (nail worker).
Có một cộng đồng người Việt khá lớn tại các thành phố lớn của Úc, đặc biệt là tại Sydney và Melbourne. Người Việt tại các đô thị này đã thành công trong việc phát triển một hệ thống kinh doanh thương mại bao gồm nhiều nhà hàng, cửa hàng tạp hóa và chợ người Việt và nhiều nông trang. Ví dụ tại Mebourne, người Việt tập trung tại bốn khu vực chính bao gồm Richmond, Sunshine, Footscray và Springvale, ở mỗi khu vực đều có một khu phố tập trung nhiều cửa hàng và một khu chợ tập trung gồm các gian hàng của người Việt. Với lợi thế tiếng mẹ đẻ, các cửa hàng, nhà hàng và nông trang này thu hút một lượng không nhỏ sinh viên cũng như người đi theo tới tìm việc khi đặt chân tới Úc. Nếu bạn cần việc làm, chỉ cần tới trực tiếp các cửa hàng để hỏi và nếu họ có nhu cầu bạn có thể bắt đầu công việc ngay lập tức mà không cần các thủ tục và giấy tờ. Nhiều chủ hàng đăng tin tìm người làm trên các báo của cộng đồng người Việt. Các chủ người Việt (nói riêng và chủ người châu Á nói chung) thường trả công bằng tiền mặt (cash in hand) và trả tương đối thấp hơn so với chủ người Úc. Ví dụ, cùng là công việc lau dọn cửa hàng cà phê, chủ người Việt thường trả 15$/ giờ, trong khi chủ người Úc trả 20$/giờ (tại Perth).
Thông thường, sau một thời gian làm cho cửa hàng của người Việt, các bạn sinh viên và vợ/chồng đi theo mong muốn chuyển sang những công việc có mức thù lao cao hơn trong các công ty Úc. Để hồ sơ cho các công việc đó được xem xét, bạn cần phải có một số giấy tờ như chứng nhận không phạm tội của cảnh sát (Police clearance), sơ yếu lí lịch (CV), hộ chiếu và thư công nhận là sinh viên của một trường nào đó (Confirmation of Enrolment). Một số công việc yêu cầu bắt buộc phải có bằng lái xe (driver license) và chứng nhận sở hữu phương tiện (vehicle registration). Thông tin về các công việc cần người thường được các công ty đăng công khai trên website riêng của công ty và các trang rao vặt về việc làm như www.gumtree.com.au, www.seek.com.au . Sau khi trúng tuyển cho một vị trí công việc, các công ty sẽ yêu cầu bạn cung cấp thông tin về mã số thuế (Tax File Number) và tài khoản ngân hàng bạn dùng để nhận tiền lương. Khi nhận lương qua tài khoản, bạn sẽ bị tạm thu thuế thu nhập cá nhân, khoản thuế này sẽ được quyết toán vào khoảng tháng 7 tới tháng 10 hàng năm. Nếu thu nhập trong năm của bạn nhỏ hơn 18.200 đô la, bạn sẽ được hoàn lại phần thuế đã tạm thu. Nếu tổng thu nhập trong năm lớn hơn 18.200 đô la, bạn sẽ bị tính thuế theo các mức thuế suất khác nhau tùy theo mức thu nhập (trong năm 2013-2014, các mức thuế suất lần lượt là 19%, 32,5%, 37% và 45%. Xem website http://www.ato.gov.au/ của Sở thuế Australia để biết thêm chi tiết).
Ngoài sự khác biệt về cách trả công giữa chủ người Việt và người Úc, tiền công còn khác nhau giữa các thành phố. Cũng là công việc phục vụ bàn và phụ bếp, trong các nhà hàng Việt, tại Melbourne nhân viên được trả trung bình 10$/giờ, trong khi mức lương cho cùng công việc này tại Perth là từ 13$ tới 15$/giờ. Tình trạng tương tự xảy ra với công việc làm nông nghiệp, chăm sóc móng tay hay phục vụ trong quầy hàng tại chợ (bốc xếp hàng, thu tiền).
Trong những năm gần đây, khi số lượng người già gia tăng và tuổi thọ ngày một cao hơn tại Úc, lĩnh vực chăm sóc người già (tại nhà riêng hoặc tại trung tâm dưỡng lão) đang trở thành một ngành thu hút đặc biệt nhiều lao động, và sinh viên là một phần trong lực lượng lao động đó. Để làm được công việc này, ngoài tính cách biết quan tâm và săn sóc người khác và khả năng giao tiếp tốt bằng tiếng Anh, người muốn làm cần học để đạt các chứng chỉ như Chứng chỉ chăm sóc người già (Aged Care Certificate), Chứng chỉ sơ cấp cứu (Senior First Aid Certificate), chứng chỉ kỹ năng lao động chân tay (Manual Handling Certificate), chứng chỉ kỹ năng giữ vệ sinh đôi tay (Hand Hygiene Certificate) và bằng lái xe. Công việc này được trả lương khá cao, từ $19 tới 25$/giờ vào ngày thường. Mỗi bang có một chính sách khác đối với điều kiện gia nhập ngành này; điều kiện tại bang Tây Úc được đánh giá là dễ dàng nhất nên có khá nhiều sinh viên quốc tế tại Perth làm công việc này.
Mỗi công việc là một trải nghiệm có một không hai trong cuộc đời, nó không chỉ giúp sinh viên kiếm tiền, mà còn cho họ thấy được hình ảnh chân thực nhất về cuộc sống ở miền đất mới, giúp họ hiểu được con người, lối sống và văn hóa của miền đất đó. Một kết hợp hài hòa giữa học tập và làm thêm sẽ đem lại giá trị cao nhất cho khoảng thời gian sinh viên học tập tại Australia.
