LOÀI CÂY VÀ CON ĐẬP ĐỔI ĐỜI Ở QUẢNG NGÃI

0
1322
Quang Ngai
Đập thủy lợi Thạch Nham phía sau lưng - Người viết đứng trên bờ sông Trà Khúc mé huyện Sơn Hà, bên kia là huyện Tư Nghĩa

Sau khi đi một vòng từ thành phố Quảng Ngãi qua Sơn Tịnh, Bình Sơn, lên Trà Bồng, sang Sơn Hà, xuống Tư Nghĩa rồi trở về tỉnh lỵ Quảng Ngãi, người viết đã nhận ra xưa nay mình “sai quá sai.” Các lớp học địa lý thời phổ thông in vào đầu người viết suy nghĩ rằng Quảng Ngãi, cũng như những tỉnh miền Trung khác là đất đai bạc trắng, khô cằn trong nắng gắt gió nhiều. Nhưng trên tất cả các cung đường vừa nói, người viết không tìm đâu ra đất bạc, mà chỉ có một màu xanh mơn mởn của lúa, của mì (sắn), của bắp (ngô) và của keo.

Quang Ngai
Rừng keo và rẫy khoai mì (sắn) trên đường đèo Cà Đáo – đường từ Trà Bồng sang Sơn Hà

Trên đường đi, bác tài xế nói cây keo chính là cây đổi đời, cây xóa đói giảm nghèo cho người dân Quảng Ngãi. Điều khiến người viết càng cảm thấy vui hơn nữa là những cây keo đầu tiên trên vùng đất từng bạc màu và cằn cỗi này do nước Úc tài trợ. Kể từ đó, các rừng keo cứ mở rộng dần, phủ xanh lại đồi núi và xuống cả những vùng trung du và đồng bằng. Các hộ gia đình có thể đạt thu nhập hàng trăm triệu đồng sau khi trồng keo từ 3 đến 5 năm rồi bán dăm gỗ cho làm gỗ ép, hoặc còn cao hơn nữa nếu để keo lớn trên 10 năm và khai thác gỗ thương phẩm.

Quang Ngai
Nhìn từ phía đập Thạch Nham lên thượng nguồn sông Trà Khúc

Ở những vùng đồng bằng khô hạn rất khó canh tác trước đây, cuộc sống người nông dân vô cùng cực khổ. Nhưng từ khi đập thủy lợi Thạch Nham ngăn dòng giữ nước trên sông Trà Khúc, nối hai bờ huyện Sơn Hà và huyện Tư Nghĩa, với hai kênh Bắc và kênh Nam dài tổng cộng hơn ba trăm cây số, dòng nước sông Trà đã tưới mát khắp các ruộng đồng Quảng Ngãi, giúp người dân trong tỉnh chưa giàu nhưng đã không còn đói nữa kể từ năm 1997. Một thông tin vô cùng thú vị được người dân nơi đây kể lại là: Tuy đập này được xây dựng từ 1985 tới 1997, nhưng vị trí và thiết kế của đập đã được người Pháp xác định và vẽ ra từ khi vùng đất này còn nằm trong tay họ. Khi những biến động lịch sử xảy ra liên tiếp trong mấy mươi năm, hồ sơ này bị chôn vùi cho tới khi được tìm ra lúc đất nước đã thanh bình.

Quang Ngai
Đồng lúa xanh tươi ở huyện Sơn Tịnh và dãy Trường Sơn xa xa

Quảng Ngãi nằm trên vùng đất trước kia thuộc vương quốc Chăm-pa cổ, nổi tiếng thế giới với văn hóa Sa Huỳnh có sư giao lưu quốc tế rộng rãi trong khu vực. Dường như dòng giao lưu quốc tế xa xưa đó vẫn đang tiếp tục chảy tới tận ngày nay, khi cả cây keo và đập thủy lợi đổi đời ở xứ này cũng mang dấu ấn sâu đậm của hợp tác quốc tế.

ĐỂ LẠI LỜI NHẮN