Là thủ phủ của một tỉnh (voivodeship) cùng tên, thành phố Opole chỉ có chưa tới 130 nghìn dân, nhỏ hơn một quận ít dân nhất của Hà Nội hoặc thành phố Hồ Chí Minh, nhưng có tới 4 trường đại học, nhà hát, bảo tàng, có phố cổ, phố mới… Một trường của họ của có hơn chục nghìn sinh viên. Có thể nói Opole có tất cả những thứ của một thành phố lớn.
Vì sao một thành phố nhỏ mà lại có võ ghê gớm như vậy? Vì nó có tới lịch sử tới 13 thế kỷ kể từ thế kỷ thứ 8 sau công nguyên, không thua kém gì Krakow. Do vậy, tên Opole xuống hiện trong các bản đồ cổ của Ba Lan.
Opole là một thành phố có nhiều lớp trầm tích của những nền văn hóa khác biệt, vì họ đã từng là phần đất thuộc quyền cai trị của các quốc gia khác nhau bao gồm Ba Lan, Vương quốc Bohemia (tức Cộng hòa Séc hiện đại), Vương quốc Phổ và người Đức ngay trước khi được quay trở lại quê mẹ Ba Lan vào năm 1945. Hiện Opole là vùng có tỷ lệ người Đức cao nhất tại Ba Lan. Sau giai đoạn “trục xuất” trong hòa bình hậu Chiến tranh Thế giới lần thứ 2, nhiều người Đức tuyên bố họ là người Ba Lan và tiếp sinh sống trên mảnh đất này. Về sau còn có thêm nhiều di cư từ miền Đông của Ba Lan qua.
Người viết có hân hạnh được một giáo sư về địa lý kinh tế – xã hội và quản lý không gian tại Đại học Opole, giáo sư Janusz Słodczyk (website của ông Professor – Janusz Słodczyk – official website (janusz-slodczyk.eu)), dẫn đi thăm khu phố trung tâm. Ông không chỉ là chuyên gia về Opole mà còn về các đô thị trên thế giới, nên với bất kỳ địa điểm nào ông đều kể một câu chuyện vô cùng thú vị. Ông nói, nghe tiếng người ta có thể phân biệt được một người dân ở đây có gốc miền Đông hay miền Tây. Họ cũng có sự khác biệt về lối sống. Có thể nói Opole và vùng đất hòa trộn nhiều nền văn hóa đa dạng!
Dù có lịch sử hơn 1.200 năm, nhưng phần lớn những công trình từ thời trung cổ đã không còn. Như lâu đài Piast của vương triều Piast bị phá hủy chỉ còn lại Tháp Piast. Tòa nhà Trung tâm hành chính của thành phố và khu phố chợ xung quanh được xây dựng lại vào đầu thế kỷ 20, tường thành phía bờ sông Oder cũng được phục dựng. Giáo sư Janusz kể, đã có lúc người ta đổ nhựa asphalt cho con đường trong phố cũ, nhưng sau đó họ thấy không phù hợp nên đã bóc đi và lát lại đá theo lối trung cổ.
Những người Ba Lan hiểu biết sâu rộng, thân thiện và nhiệt tình như giáo sư Janusz Słodczyk còn rất nhiều trên hành trình Ba Lan của người viết!
