Với dân số khoảng 170 nghìn người, Chăm là dân tộc đông dân thứ 16 tại Việt Nam (theo số liệu điều tra dân số năm 2009). Theo những biến cố lịch sử, người Chăm đã di cư từ khu vực cư trú truyền thống gần 1600 năm tại khu vực miền Trung Việt Nam sang Campuchia, Malaysia, Thái Lan và Hoa Kỳ.
Ngày nay, trên lãnh thổ Việt Nam, đồng bào Chăm sống tập trung tại ba khu vực chính:
- Người Chăm H’roi: ở khu vực Bình Định, Phú Yên.
- Người Chăm gốc: ở Ninh Thuận, Bình Thuận
- Người Chăm mới: ở Châu Đốc, Tây Ninh, thành phố Hồ Chí Minh.
Cộng đồng Chăm Ninh Thuận – Bình Thuận là nơi lưu giữ đầy đủ nhất những truyền thống văn hóa, cấu trúc tôn giáo của dân tộc.
Về mặt tôn giáo, người Chăm bao gồm ba nhóm tôn giáo chính yếu.
Người Chăm Bàlamon (hay Chăm Ahier): Là nhóm cư dân theo đạo Bàlamon cổ được truyền vào vương quốc Chăm Pa xưa từ Ấn Độ. Dấu ấn của đạo là những tháp Chăm hiện còn nằm rải rác từ Thánh Địa Mỹ Sơn, Tháp Bà ở Nha Trang, Tháp Nhạn ở Phú Yên tới Ba Tháp và các tháp lớn ở Phan Rang – Tháp Chàm. Đạo thờ các vị thần Ấn Độ cổ như thần Shiva, Vishnu và Brahma.
Người Chăm Bàni (Hồi giáo cũ, Chăm Awal): Các thương gia Ấn Độ cũng chính là những người đã mang Hồi giáo tới Chăm Pa xưa qua các chuyến giao thương. Nhưng trong quá trình giao lưu, Hồi giáo đã hòa nhập với tín ngưỡng dân gian hình thành nên cách thức hành đạo tuy vẫn tuân theo những giá trị cốt lõi của Hồi giáo nhưng không quá khắt khe.
Người Chăm Islam (Hồi giáo mới): Cộng đồng người Chăm Islam có mối liên hệ quốc tế rộng khắp và chặt chẽ với các cộng đồng Islam toàn cầu từ các hoàng gia Arập tới Malaysia và Hoa Kỳ. Các thức hành đạo chặt chẽ và nghiêm ngặt như luật lệ Islam.
Người Chăm Bàlamon có số lượng lớn nhất, kế đến là Bàni và Islam. Tuy có sự khác biệt, nhưng trên tinh thần “đạo ai nấy giữ”, các cộng đồng tôn giáo Chăm vẫn chung sống hòa hợp ở các làng Chăm, trong khung khổ chung của nền văn hóa Chăm cổ truyền.
