Chuyến đi ba ngày tới Karratha, cách Perth gần 1600km về phía Bắc, thuộc vùng Pilbara – “thủ đô khai mỏ” của nước Úc, đã cho tác giả cái nhìn công bằng hơn về cuộc sống tại Úc của người thổ dân (Aborigines). Nhiều nghìn năm trước khi người Bồ Đào Nha, người Hà Lan và sau đó là James Cook đặt chân lên lục địa nam bán cầu này, người thổ dân được cho là có nguồn gốc châu Á đã cư ngụ nơi đây.
1. Thổ dân Úc có lối sống quần cư, họ ở tập trung cùng nhau trong một khu vực nhỏ hẹp và thường cách xa phố xá. Họ chia sẻ cùng nhau mọi thứ, không có quan niệm về sự riêng tư: một xe ô tô bẩy chỗ ngồi có thể chở mười mấy người, một anh chàng thổ dân đang lái xe mà thấy một bác thổ dẫn khác vẫy đi nhờ thì sẽ sẵn sàng dừng xe mời họ lên ngay; một gia đình đông đúc nhiều thế hệ cùng sống chung trong một ngôi nhà và người bà sẽ nhận trách nhiệm chăm cháu nhỏ giúp con dâu/con gái.
Với Allery Sandy – Một bậc cao niên rất được kính trọng trong cộng đồng ở Roebourne
2. Người thổ dân lớn tuổi có vị trí cao trong cộng đồng, họ có nhiều hiểu biết mà mỗi khi cộng đồng có sự vụ xảy ra thì mọi người đều đến để hỏi ý kiến. Khi một người lớn tuổi qua đời, những người thổ dân ở cách xa hàng nghìn cây số đều tới dự: như khi một cụ bà ở Roebourne tạ thế, thì đại diện thổ dân từ Broome (cách 800 km) hay Carnavon (cách gần 700km) và các vùng sa mạc sâu trong nội địa Úc đều có mặt; sự vắng mặt được coi là hành động không tôn trọng người đã khuất, và do vậy đám ma kéo dài cả tuần lễ.
3. Trong thời kỳ đầu khai phá miền Tây Bắc Úc (giữa thế kỷ 19), thổ dân là lực lượng lao động chủ yếu, vì chính quyền không đưa tù nhân lên đây và người lao động tự do không tìm tới vì xa xôi cách trở. Họ làm tất cả những việc mà người da trắng làm được như chăn cừu và gia súc, xén lông cừu, khai mỏ, mò ngọc trai, lao động giúp việc gia đình.
Phụ nữ thổ dân Úc đặc biệt rất giỏi lặn biển, có thể lặn tới độ sâu hai chục mét cho dù họ sống tít trong nội địa không có cái hồ nước nào sâu quá 1m. Họ cũng đặc biệt giỏi sàng quặng măng-gan.
Với Clifton Mack – Người lớn tuổi trong cộng đồng thổ dân tại Roebourne và là một họa sỹ nổi tiếng
4. Ngày nay, người thổ dân Úc nhận được nhiều ưu đãi của Chính phủ, một số sống trong các đô thị, nhưng một số đông khác vẫn giữ lối sống truyền thống. Một số gia đình thổ dân sáng tác tranh vẽ và đồ mỹ thuật chuyên nghiệp. Có những bức tranh của họ được bán với giá hàng nghìn đô la.
Cuộc sống tại Úc không chỉ là một nước Úc hiện đại do người Âu châu kiến tạo nên. Bởi trong lịch sử kiến tạo ấy có bàn tay của nhiều người thổ dân, và cho tới ngày nay họ vẫn đang là linh hồn ở những vùng đất đặc biệt xa xôi ở xứ sở Kangaroo này.
Tài liệu tham khảo:
1. Nor’Westers of the Pilbara Breed – 1988 by Jenny Hardie
