Không cao như “rừng bê tông” ở New York, không có Eiffel như ở Paris, không có cầu tháp cao như London, nhưng ROMA là tuyệt đỉnh tráng lệ của mọi thành phố và khiến mọi ngôn từ trở nên bất lực!
Sự hùng vĩ của Roma đến từ đồi Capitol, đồi Palatine và 5 ngọn đồi khác ở trung tâm của thành phố cổ đại, là nơi xây dựng những công trình kỳ vĩ từ cách nay đã hơn gần 3.000 năm dưới thời Vương quốc Roma, tới Cộng hòa Roma rồi Đế quốc Roma. Các công trình từng bị phá hủy, lấy đá xây … Vatican, bị chôn vùi rồi được khai quật ở thời hiện đại. Đó là cung điện hoàng gia, các “forum” – “diễn đàn công cộng” (nơi người ta tập trung giao thương, diễu hành mừng chiến thắng, hội họp và các hoạt động giao lưu xã hội khác), nhà tắm công cộng, đấu trường Colosseum và các tòa nhà công sở. “Đồi Capitol,” ẩn dụ cho cơ quan quyền lực của một quốc gia, có xuất xứ từ chính Capitol của Roma.
Sự tráng lệ của Roma đến từ vẻ lung linh ẩn sâu trong mỗi kiến trúc dù xù xì sau khai quật nhưng lại mang trong mình những lớp trầm tích lịch sử văn hóa giàu có hơn bất kỳ thành phố nào khác trên thế giới, hình thành kể từ thế kỷ thứ 8 trước công nguyên. Đó không chỉ là tinh hoa của Roma, mà còn là tinh hoa của toàn bộ những vùng đất quanh Địa Trung Hải (phía Nam châu Âu, Bắc Phi, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, một phần Tây Á) vốn từng là những tỉnh của Đế quốc La Mã.
Bắt đầu từ Quảng trường Venezia nhìn về Cung tưởng niệm Vittoriano – vị vua đầu tiên của nước Italy thống nhất, ở chân Đồi Capitol, du khách đi một vòng theo bất kỳ chiều kim đồng hồ nào cũng sẽ cảm thấy như lạc vào một chuỗi những công trường khảo cổ tiếp nối công trường khảo cổ.
Có thể nói, cả trung tâm Roma cổ đại và một công trường khảo cổ học vĩ đại!
