Quang Ngai
Một nhà sản nhỏ của người H'rê trên đường từ Di Lăng sang Nước Nia

Với dân số khoảng 130.000 người, dân tộc H’Rê sinh sống tập trung ở hai tỉnh Quảng Ngãi và tỉnh Bình Đình giáp ranh. Cũng giống như nhiều dân tộc thiểu số ở khu vực Trường Sơn – Tây Nguyên khác, người H’Rê ngày nay từ sinh hoạt đến lối ăn mặc đều tương tự người Kinh, chỉ có nước da ngăm và nét mặt là thể hiện sự khác biệt rõ rệt nhất.

Quang Ngai
Một người nông dân H’rê đi làm ruộng gần nhà ở Di Lăng, Sơn Hà

Tại thị trấn Di Lăng, huyện Sơn Hà, tỉnh Quảng Ngãi, nhà người H’Rê và người Kinh ở xen lẫn nhau. Những ngôi nhà sàn dài truyền thống nay chỉ còn trong “truyền thuyết”. Người viết lộn mấy vòng quanh Di Lăng và mấy buôn xung quanh thì chỉ còn thấy hình bóng của ngôi nhà truyền thuyết ấy trong một vài nhà hay “chòi” nhỏ như trong ảnh bìa.

Ngay cạnh đập tràn Sông Rin có một bà cụ già người H’Rê, tự giới thiệu là “Bà già Xéo” có lều bán rau cạnh đường. Cách bà nói và cách bà bán hàng cũng “Kinh hóa” lắm rồi. Bà bán rau dớn, măng và nhiều loại rau khác. Có một loại giống lá khoai lang, bà nói 5.000 đồng một bó, nhưng khi lấy hai bó và đưa tờ 20.000 đồng thì không thấy bà trả lại. Người viết hỏi bà chưa trả lại tiền, thì bà nói: “Cháu mua thêm cho bà đi, bà khổ lắm” với nét mặt “hết sức chuyên nghiệp”.

Quang Ngai
“Bà già Xéo” người H’rê bán rau cạnh đập tràn sông Rin, Sơn Hà

Theo tập tục, người dân tộc trên Trường Sơn thích đeo các loại cườm. Trên cổ bà già Xéo có nhiều vòng cườm. Người viết lân la hỏi bà có bán một sợi không. Bà suy nghĩ một hồi rồi nói giá 1.000.000 đồng một dây, và nói thêm là hồi xưa mua hết một con trâu. Hóa ra hồi xưa, nhiều đồng bào dưới xuôi mang đồ lên núi đổi cho các dân tộc với giá cắt cổ như cái vòng cườm bình thường mà bà cụ đó đeo, bác tài xế là người địa phương ở dưới xuôi cho biết. Sau này giao lưu nhiều nên bà con các dân tộc không bị “lừa” như trước nữa.

ĐỂ LẠI LỜI NHẮN